De afgelopen jaren is er in de Europese media veel aandacht geweest voor fijnstof bij houtstook, maar experts zijn het er in grote mate over eens dat de oplossing eenvoudig is; oude kachels vervangen door nieuwe schoon brandende houtkachels, haarden en inzethaarden. Goed nieuws voor het klimaat en de luchtkwaliteit!
Dat fijnstof in veel grote Europese steden zorgt voor ernstige gezondheidsproblemen is geen geheim. Deze kleine zwevende deeltjes zijn afkomstig van wegverkeer, houtstook met een slechte verbranding en luchtverontreiniging over grote afstand. Op veel plaatsen zijn de fijnstofniveaus vooral te wijten aan het wegverkeer met stof door banden- en asfaltslijtage en de uitstoot van uitlaatgassen.
In diverse steden en plaatsen zorgt ook de houtstook in oude kachels voor een flinke fijnstofemissie. Bij een niet schoon brandende kachel maakt u het namelijk niet alleen warm voor de kraaien, maar stuurt u ook via de schoorsteen schadelijk fijnstof de lucht in. Een probleem dat door een juiste ontsteking in een schoon brandende houtkachel of inbouwhaard drastisch wordt verbeterd.
Veel Europese landen hebben de afgelopen tien jaar flink aandacht besteed aan het terugdringen van luchtverontreiniging en dat heeft goede resultaten opgeleverd als het gaat om de luchtkwaliteit. Maar sommige landen blijven achter bij die ontwikkeling, aldus het Europees Milieuagentschap.
Vooral in landen waar het economisch slecht gaat, zien we een zeer negatieve trend met niet schoon brandende houtkachels met gevaarlijke emissieniveaus, aldus senior scientist Susana Lopez-Aparicio van het NILU (Noors instituut voor luchtonderzoek).
Bij gebrek aan die kennis wordt in veel landen overwogen om houtstrook volledig te verbieden, iets wat voor veel mensen grote gevolgen zou hebben. Dit zou volgens ons de verkeerde benadering zijn, aangezien de oplossing voor het emissieprobleem ligt in een reeds bestaande verbrandingstechnologie en de juiste houtverbranding. Het is daarom belangrijk om informatie te verspreiden over de voordelen van het gebruik van schone verbrandingstechnologie.
Als u wilt zien hoe de luchtkwaliteit bij u in de buurt de laatste twee jaar is geweest, en de kwaliteit met die van andere steden in heel Europa wilt vergelijken, kunt u de overzichtskaart voor luchtkwaliteit van het EEA bekijken.
Met dat mediabeeld kan houtstook nogal onveilig overkomen. Maar wees gerust, u hoeft echt niet te stoppen met dat knusse stoken of het met een slecht geweten te doen. U kunt het klimaat een groot plezier doen door op de juiste manier te stoken en uw oude houtkachel te vervangen door een moderne inbouwhaard of houtkachel met Clean Burn Technology.
Enova (waar men bezig is om van Noorwegen een land met een lage emissie te maken) constateert dat het aandeel fijnstof met maar liefst 80 procent wordt teruggedrongen als u een niet schoon brandende kachel of haard vervangt door een schoon brandende houtkachel. Tegelijkertijd zorgt 80 procent van de energie van het hout voor warmteafgifte naar de ruimte toe.
Als onderdeel van onze klimaatinspanningen bij Scan stoves investeren wij enorm in de ontwikkeling van kachels in inzethaarden die niet alleen de uitstoot van deeltjes tot het absolute minimum beperken, maar ook zorgen voor optimale verwarming.
Clean burn Technology is de term die Scan gebruikt voor schone verbranding. Clean burn Technology betekent in essentie dat de kachels een dubbele verbrandingskamer hebben waar ook de kleinere deeltjes worden verbrand en waar tot wel 90% van de gassen en deeltjes wordt omgezet in warmte, Op die manier wordt ook het hout optimaal benut. Dat schone verbrandingstechniek samen met correct stoken zorgt voor 40 procent meer warmte per houtblok dan oudere kachels is ook mooi meegenomen!
Daar komt bij dat hout een hernieuwbare energiebron is en wordt beschouwd als CO2-neutraal door organisaties als ENOVA en Norsk Varme, de branchevereniging voor milieuvriendelijke kachels, haarden en schoorstenen in Noorwegen. Ongeacht de herkomst kan elke uitstoot van CO2 naar de atmosfeer in dezelfde mate bijdragen aan klimaatverandering. Biobrandstoffen worden beschouwd als klimaatneutraal, omdat de CO2 die vrijkomt bij de verbranding van hout kan worden weggestreept tegen de opname bij de aangroei van nieuw hout. Naturvernforbundet (de oudste milieuorganisatie van Noorwegen) zegt eveneens dat het gebruik van een correcte houtstookmethode in een schoon brandende kachel vele voordelen biedt voor het milieu.
We weten dat het probleem van fijnstof onder andere kan worden opgelost door oude en niet schoon brandende kachels en haarden te vervangen door moderne opvolgers. Maar hoe realiseren we dat?
Een mogelijke oplossing zien we onder andere in de Noorse stad Bergen. Nadat herhaaldelijk de alarmbellen rinkelden voor de luchtkwaliteit in de stad, wat betekende dat het in de buitenlucht verkeren een “groot gezondheidsrisico” met zich meebracht, werd in die stad een aantal maatregelen genomen met goede resultaten. Dankzij een verwijderingsvergoeding van NOK 5000 voor oudere kachels en haarden maakten veel inwoners de overstap naar een schone verbranding van hout. Vanaf begin 2021 werd in de gemeente ook een verbod ingevoerd op het stoken in niet schoon brandende kachels en haarden. “Heeft u zo’n kachel of haard, dan mag u deze niet gebruiken. U moet deze vervangen, verwijderen, verzegelen of op andere wijze het gebruik ervan onmogelijk maken”, zo gaf de gemeente aan op haar website. In de praktijk betekent dit een volledig verbod op het gebruik van veel verouderde en niet schoon brandende houtkachels en haarden in de gemeente.
De milieuorganisaties en de branche voor houtkachels schaarde zich eveneens achter dit initiatief: "Zowel milieuorganisaties als de kachel- en haardbranche scharen zich achter het verbieden van oude kachels. Consumenten moeten worden aangezet om die te vervangen door nieuwe.”
De resultaten van de door Bergen genomen maatregelen zijn verrassend goed. In een recente studie van het European Environment Agency (EEA) stond Bergen op de vijfde plaats bij de 320 Europese steden waar de luchtkwaliteit was onderzocht.
De conclusie is dat oude en ouderwetse niet schoon brandende houtkachels en haarden een belangrijke rol spelen bij de problematiek in Europese steden door uit de lucht afkomstige stofdeeltjes op koude winterdagen. Terwijl schone brandende nieuwe kachels en moderne haarden, samen met goed stoken, dit aanzienlijk verminderen.
Je moet de houtstook niet afschaffen. Die draagt bij aan een lagere uitstoot van broeikasgassen, zeker als je het vergelijkt met het stoken van olie als veelgebruikt alternatief. Houtstook vermindert ook het stroomverbruik. Maar het is wel belangrijk dat we schoon brandende kachels gebruiken om de schadelijke emissies terug te dringen.
Lars Haltbrekken, voorzitter van Norges Naturvernforbund, de oudste milieuorganisatie van Noorwegen
Eigenlijk best een simpele manier om bij te dragen aan een beter klimaat toch?
